สำนวน to be up to มีหลายความหมายนะครับ ความหมายที่เราอาจจะคุ้นเคยกัน ก็ที่แปลว่า ขึ้นกับ เช่น This is up to you. “อันนี้ขึ้นกับคุณ” วันหลังค่อยมายกตัวอย่างมากขึ้น แต่วันนี้ผมจะเล่าในความหมายอื่นให้ฟัง ใครใช้เฟสบุค(ภาคภาษาอังกฤษ) ก็จะเห็นเขาเขียนถามว่า What have you been up to? ซึ่งก็เป็นสำนวนพูดที่ใช้กันทั่วไป หมายความทำนองว่า หมู่นี้คุณทำอะไรบ้าง คล้าย ๆ What have you been doing? แต่ให้ความรู้สึกต่างกันหน่อย What have you been up to? ให้ความรู้สึกเหมือน มีทำอะไรใหม่ ๆ บ้าง หรือ หมกมุ่นทำอะไรอยู่บ้าง หรือ ทำอะไรที่ฉันไม่รู้บ้าง
จะใช้เป็น present tense ก็ได้ เช่น What are you up to? ก็เช่นเดียวกัน คล้ายกับ What are you doing? ใช้ได้หลายสถานการณ์ เช่น
- อาจจะเป็นการถามธรรมดาก็ได้ว่า กำลังทำอะไรอยู่ หรือ กำลังหมกมุ่นทำอะไรอยู่
- อาจจะเป็นการถามทำนองว่า คุณกำลังทำอะไรหลบ ๆ ซ่อน ๆ อยู่ก็ได้
- อาจจะเป็นการถามว่า คุณคิดแผนอะไรอยู่ในใจก็ได้ เช่น เราอาจจะช่วยกันคิดแก้ปัญหาอะไรกันอยู่ แล้วอยู่ ๆ คนหนึ่งก็เกิดพูดว่าทำอย่างโน้นอย่างนี้สิ หรือไม่ก็เริ่มทำเข้าเลย แต่คนอื่นดูไม่รู้เรื่อง จะถามว่า เฮ้ย คุณคิดอะไรของคุณนี่ จะทำออกมาอีท่าไหนนี่ ก็ถามเขาอย่างนี้ได้
สำหรับเวลาตอบคำถามอย่างนี้ เราไม่ตอบว่า I am up to … นะครับ ถ้าเราไม่ได้ทำอะไรน่าสนใจ หรือไม่อยากบอกเขา ก็บอก Nothing. หรือ Not much. ถ้าเราจะบอกว่าเราทำอะไรก็บอกไปเลย เช่น I’m fixing my car. ฉันกำลังซ่อมรถฉันอยู่ หรือ I have been busy preparing for an exam. ช่วงนี้ฉันกำลังยุ่งเตรียมสอบอยู่ หรือ อะไรก็ว่าไป
และว่าไปแล้วสำนวนนี้ เวลาใช้เป็นประโยคบอกเล่า มักจะใช้จำกัดกับคำพวก thing หรือ something เช่น
- I think he is up to something. ฉันว่าหมอนี่เขาทำอะไรอยู่แน่เลย หรือ เขามีแผนอะไรอยู่แน่เลย หรือ เขาซ่อนอะไรอยู่แน่เลย (คือเขา อาจจะหลบ ๆ ซ่อน ๆ หรือไม่ก็แล้วแต่ แต่เราไม่รู้ชัดเจน แต่เขามีอาการทำให้สงสังว่าเขาต้องทำอะไรอยู่)
- He has been up to something in the garage but he doesn’t tell me what (it is). เขาหมกมุ่นทำอะไรอยู่บางอย่างในโรงรถ แต่เขาไม่ยอมบอกฉันว่าอะไร
- I’m not up to anything. What about you? Are you up to something? แปลเอาเองละกันนะครับ ถ้าเราเข้าใจความหมายแล้ว ไม่ต้องแปลได้ก็จะดีที่สุด
