ศัพท์เกี่ยวกับญาติ

มีคนถามเรื่องญาติ ภาษาอังกฤษ พี่เขย น้องสะไภ้ ลุง ป้า น้า อา ใช้ว่าอย่างไร ก็ขอรวบรวมมาไว้ในตอนเดียวกันเลยครับ  เริ่มจากคำว่า ญาติ ภาษาอังกฤษเรียกว่า relative  มาจากคำกริยาว่า relate คือ เกี่ยวข้อง  เมื่อใช้กับคนก็หมายถึง เกี่ยวข้องเป็นญาติกัน  ถ้าญาติใกล้ชิด ก็เรียกว่า close relative  ถ้าญาติห่าง ๆ ก็เรียกว่า distant relative เช่น

• He is a distant relative หรือ He is one of my distant relatives.  เขาเป็นญาติห่าง ๆ 
• ถ้าจะถามใครว่า คุณเป็นญาติกับเขาหรือเปล่า ก็นิยมใช้ว่า Are you related to him?   แปลตามตรงก็คือ คุณเกี่ยวข้องกับเขาหรือเปล่า
• Are you two related?  คุณสองคนเป็นญาติกันหรือเปล่า

คำว่า relate หมายถึงทั้งเป็นญาติทางสายเลือด หรือทางกฏหมายก็ได้ เช่น พี่เขย ลูกบุญธรรม สามี ภรรยา และอื่น ๆ ถ้าจะอธิบายว่าเป็นญาติกันทางสายเลือด ก็ใช้ว่า

• We are related by blood.  เราเป็นญาติกันทางสายเลือด  
• He is a blood relative (of mine).   เขาเป็นญาติทางสายเลือด

มาดูศัพท์เกี่ยวกับญาติ ซึ่งว่าไปแล้ว ง่ายกว่า ของไทยกับจีน เพราะภาษาอังกฤษไม่แยกพี่หรือน้อง  มีแต่แยกชายกับหญิง ได้แก่

• brother  น้องชาย หรือพี่ชาย   ถ้าจะขยายให้ชัดว่าเป็นน้องชาย ก็ใช้ younger brother  หรือ พี่ชายก็ใช้ older brother
• sister  น้องสาว หรือพี่สาว  เช่นเดียวกัน ถ้าจะให้ชัดเจนก็ใช้ younger sister หรือ older sister
• uncle  ลุง หรือ อา หรือ น้าชาย  ใช้รวมกันหมดไม่ว่า อายุอ่อนหรือแก่กว่าพ่อแม่ หรือเป็นญาติทางพ่อหรือแม่
• aunt  ป้า หรือ น้าหญิง  ใช้รวมกันหมดไม่ว่า อายุอ่อนหรือแก่กว่าพ่อแม่ หรือเป็นญาติทางพ่อหรือแม่
• father  dad พ่อ  บางครอบครัวก็ยังมีเรียกว่า pa
• mother  mom พ่อ  บางครอบครัวก็ยังมีเรียกว่า ma
• parents  มักใช้เป็นพหูพจน์ ครับ อันนี้รวมถึงทั้งพ่อ และแม่
• grandfather  grandpa ปู่ หรือ ตา   ถ้าจะให้ชัดเจนว่าเป็นปู่ ก็ใช้ขยายได้ว่า เป็น grandfather ทางพ่อ คือ paternal grandfather  ส่วน ตา ก็คือ grandfather ทางแม่ หรือ maternal grandfather
• grandmother  grandma ย่า หรือ ยาย  เช่นเดียวกันครับ ใช้ paternal หรือ maternal ขยายได้
• grandparents  มักใช้เป็นพหูพจน์เหมือนกัน อันนี้รวมหมดทั้งสี่คน ปู่ ย่า ตา ยาย  ถ้าใครพูดว่า All my grand parents are still alive.  ก็แปลว่า ปู่ ย่า ตา ยายทั้งสี่คนยังมีชีวิตอยู่
• great grandfather  great grandpa พ่อของ ปู่ ย่า ตา ยาย
• great grandmother  great grandma แม่ของ ปู่ ย่า ตา ยาย
• husband  สามี
• wife  ภรรยา
• spouse  คู่สมรถ  (สามี หรือ ภรรยา)
• son  ลูกชาย
• daughter  ลูกสาว
• คำว่า child ซึ่งมีรูปพหูพจน์ว่า children  จะแปลว่า เด็กก็ได้ แปลว่า ลูกก็ได้
• grand son  หลานชาย ที่เป็นลูกของลูก
• grand daughter  หลานสาว ที่เป็นลูกของลูก
• grand child  หรือ รูปพหูพจน์ว่า grand children ก็หมายถึง หลานที่เป็นลูกของลูก  ไม่ระบุเพศ
• และ great grand son กับ great grand daughter  ก็เป็นเหลน  (ลูกของ grand son/daughter)

ทีนี้เมื่อมีความสัมพันธ์ของสองครอบครัวจากการสมรส  เขาก็เติมขยายตามหลังว่า in law   ได้แก่

• son in law  ลูกเขย
• daughter in law  ลูกสะไภ้
• brother in law  น้องเขย หรือพี่เขย   เราจะบอกว่า younger/older brother in law ก็ได้ แต่ฝรั่งไม่ค่อยมีใครใช้ เขาไม่ถือความอาวุฒิโสกันเหมือนคนไทย
• sister in law  น้องสะไภ้ หรือพี่สะไภ้
• father in law,  mother in law,   พ่อตา แม่ยาย    parents in law ก็ยังใช้ได้
• grand father in law, grand mother in law  ก็เป็นปู่ย่าตายาย ของคู่สมรส

ส่วนคำว่า uncle  กับ aunt ไม่มีการใช้ in law เพราะเป็นความหมายนั้นโดยปริยายอยู่แล้ว

คำว่า in law เฉย ๆ ก็ยังใช้เป็นนามได้ หมายถึง ญาติที่มาจากการแต่งงาน มีรูปพหูพจน์ว่า in laws

• nephew  หลานชาย ที่เป็นลูกของ uncle กับ aunt
• niece  หลานสาว ที่เป็นลูกของ uncle กับ aunt
• cousin  ลูกพี่ลูกน้อง ถ้าลูกพี่ลูกน้องที่ห่าง ๆ ก็ใช้ distant cousin
• great uncle กับ great aunt (หรือใช้ grandunle กับ grandaunt ก็ได้) ก็เป็น พี่น้องของ grand parents (ปู่ย่าตายาย) ครับ   great uncle กับ great aunt ก็เรียกหลานว่า great neice กับ great nephew  อันนี้ก็เริ่มเป็นญาติห่าง ๆ ขึ้นไปแล้ว ห่างกว่านี้คงไม่ต้องจำแล้ว

ที่นี้ถ้าเป็นลูกที่รับมาเลี้ยง ก็ไม่จำเป็นต้องระบุว่าเป็นลูกบุญธรรม แต่ถ้าจะระบุ ก็ใช้ว่า

• adopted son  หรือ adopted daughter หรือ adopted child ลูกบุญธรรม
• adoptive father หรือ adoptive mother หรือ adoptive parents ก็คือ พ่อบุญธรรม กับแม่บุญธรรม
• foster son หรือ foster daughter หรือ foster child ก็หมายถึง ลูกเลี้ยง    อาจจะยังไม่รับเป็นลูกบุญธรรมตามกฏหมาย หรือยังไม่ถาวร
• foster parents ก็หมายถึง พ่อแม่เลี้ยง
• step son  หรือ step daughter หรือ step child ลูกติดสามี หรือ ภรรยา (เวลาแต่งงานใหม่)
• step father  หรือ step mother หรือ step parents พ่อแม่เลี้ยง  (เวลาพ่อหรือแม่แต่งงานใหม่)