สมัยเด็ก ๆ เคยเรียน (ไว้ทำข้อสอบ) ว่า would, could, should เป็นอดีตกาลของ will, can, shall ใช้เวลาเปลี่ยนจากประโยคคำพูด (direct speech) เป็นประโยคเล่าเรื่อง (Indirect speech) เช่น He said he would go school. ก็ใช้ได้นะครับ แต่ระวังอย่าไปจำตายตัวกลายเป็น would เป็นกริยาช่องสองของ will หรือใช้ would ได้แต่ในการอธิบายอดีตกาลเท่านั้น อย่างนั้นก็จะไม่ถูก มีวิธีใช้ได้อีกหลายสถานการณ์ ตอนนี้ผมก็ขอแนะนำ การใช้คำพวกนี้เวลาเราต้องการจะพูดเชิงชี้แนะ หรือ สั่งให้คนฟังอื่นทำอะไร
ถ้าสมมติเราจะพูดแนะนำ หรือสอนใครว่า “คุณควรทำอย่างนี้” จะพูดได้อย่างไรบ้างครับ นึกดูแล้วก็พูดได้หลายแบบ ของเรียงลำดับจากอย่างแข็งที่สุด ไปถึงอ่อนที่สุด ตามความรู้สึกนะครับ
- You must do it this way. อันนี้ก็แปลว่า คุณต้องทำอย่างนี้ พูดแบบนี้แข็งที่สุดครับ บางทีก็มีความหมายเชิงสั่งคนฟังนิด ๆ ถ้าไม่ใช่เรื่องฉุกเฉิน หรือสำคัญมาก ก็ไม่จำเป็นต้องพูดแบบนี้นะครับ ให้ใช้แบบต่อไปนี้ดีกว่า
- You need to do it this way. ฟังดูอ่อนโยนกว่า must หน่อย แต่ก็แปลเหมือนกันว่า ต้อง
- You have to do it this way. Have to ก็แปลว่า ต้อง เหมือนกัน อ่อนลงอีกนิดหน่อย
- You should do it this way.
- You can do it this way. can ก็ใช้เป็นการแนะนำแบบอ่อน ๆ ได้ ทำนองว่า คุณจะทำอย่างนี้ก็ได้
ทีนี้ก็มีวิธีพูดอีกสองแบบที่ใช้กันบ่อยโดยการใช้ could กับ would มาช่วย มีความหมายอ่อนประมาณ can กับ should แต่มีความรู้สึกถึงความสุภาพ หรือความอ่อนโยนขอผู้พูดมากกว่า ทำนองว่า ฉันเคารพการเลือกของคุณนะ คุณจะทำแบบนั้นก็ได้ แต่ฉันขอแนะนำให้ทำแบบนี้
- You could do it this way.
- I would do it this way. อันนี้ก็แปลได้ว่า ถ้าเป็นฉัน ฉันจะทำแบบนี้ ประโยคนี้ก็มาจากประโยคเต็มว่า If I were you, I would do it this way. แต่ไม่จำเป็นต้องไปใส่ If I were you เข้าไป เป็นที่รู้กัน ถ้าใส่เข้าไป ต้องระวังนิดหน่อยว่า ถ้าไม่สนิทกัน บางทีอาจฟังดูเหมือนเราหยิ่งยะโสนิด ๆ ว่า วิธีของเราดีกว่าของเขา
ลองดูประโยคแนะนำแบบปฏิเสธมั่ง ถ้าจะแนะนำคนฟังว่า “ไม่ควรทำอย่างนี้” เรียงลำดับจากแบบแข็งไปอ่อน ก็พูดได้ว่า
- You must not do it this way. อันนี้ก็แปลว่า คุณต้องไม่ทำอย่างนี้ หรือ อย่าทำอย่างนี้
- You have to not do it this way. Have to not จริง ๆ แล้วไม่ถูกไวยกรณ์ แต่ก็พอมีคนพูดบ้าง เราก็ดูไว้เฉย ๆ ให้เข้าใจก็พอ ไม่ต้องเอาไปใช้
- You cannot do it this way. คราวนี้คำว่า cannot กลับมีความหมายแข็งกว่า should not ก็แปลทำนองว่า คุณทำแบบนี้ไม่ได้ อันนี้ภาษาไทยกับอังกฤษก็ให้ความรู้สึกทำนองเดียวกัน
- You should not do it this way. คุณไม่ควรทำอย่างนี้
- I would not do it this way. เป็นฉัน ฉันไม่ทำอย่างนี้
- You don’t have to do it this way. อันนี้ก็ความหมายอ่อนลงไปอีก แทนที่จะบอกว่า ต้องไม่ทำ หรือ ไม่ควรทำ don’t have to นี้ก็แปลว่า ไม่ต้องทำ หรือ ไม่จำเป็นต้องทำ
- You don’t need to do it this way. ก็ความหมายเดียวกับ don’t have to
- You need not do it this way. อันนี้ ถึงแม้จะถูกหลักไวยกรณ์ ความหมายเดียวกันกับ don’t need to แต่ไม่ค่อยมีคนอเมริกันใช้เท่าไรใน ฉะนั้น เป็นผม ผมก็หลีกเลี่ยง ใช้ don’t need to ดีกว่า
เอาละครับ คิดว่าพอสมควรแล้ว ถึงแม้จะมีวิธีพูดมากมายหลายแบบ แต่ก็อย่างที่บอกว่า เรื่องของภาษานี้ให้จำแค่หลวม ๆ ไม่ต้องไปจำตายตัว ฟังไปใช้ไปมาก ๆ เราก็จะเกิดความรู้สึก (sense) ขึ้นมาเอง แล้วเราก็พูดไปตามความรู้สึกนั้น ใช้ปนไปปนมาได้ตามความรู้สึก
