คุณลีกวนยูก็เพิ่มเสียชีวิตไปเมื่อวันจันทน์ที่ผ่านมา ผมก็เลยได้มีโอกาสได้ฟังบทสัมภาษณ์เก่าของท่านในรายการชาลี โรส ของ PBS น่าสนใจครับ เราอาจได้ยินเรื่องวิสัยทัศน์ และความสำเร็จของท่านมาบ้าง แต่ที่ผมประทับใจและเพิ่งเข้าใจชัดเจนจากรายการนี้ คือ วิสัยทัศน์ในการสร้างสังคมที่คนต่างเชื้อชาติ และภาษามาอยู่ร่วมกันได้โดยสันติ ในสิงคโปร์นั้นมีทั้งคนเชื้อสายจีน มาเล และอินเดียอาศัยอยู่ แล้วก็มีฝรั่ง และชาติอื่น ๆ มาทำงาน หรือเรียนอีกมาก (มากกว่า 30% เป็นชาวต่างชาติ) นี่เป็นปัญหาใหญ่ของโลกตอนนี้นะครับ ซึ่งคุณลีก็แสดงให้เห็นแล้วว่า เขาทำสำเร็จได้อย่างไร และต่างจากวิธีของอเมริกันอย่างไร แต่เขาก็ยอมรับว่า วิธีของเขานั้นเป็นวิธีเชิงบังคับ (enforced) การปรองดองมันยังไม่อยู่ใน DNA ของคน
คุณลีเป็นคนที่มองโลกกว้างครับ เพราะได้ไปอยู่ที่อังกกฤษ และอเมริกา และก็ไปเยี่ยมดูที่ต่าง ๆ มาทั่วโลก เขาเรียนรู้จากประสบการณ์ และความผิดพลาดของคนอื่น และของตนเอง ใครที่สนใจเรื่องการบ้างการเมือง หรือเรื่องสังคมโลก และความปรองดองของคน ลองคลิกที่รูปไปฟังดูนะครับ (ลิงค์อาจอยู่ไม่ถาวร ขึ้นกับเจ้าของเขา) ผมอยากจะแปลให้แต่ก็คงไม่ไหว ใครสงสัยตอนไหนก็ถามมาแล้วกัน
ผมคัดลอกมาให้อ่านบางส่วน
ROSE: What’s the most important change and significant change in your way of thinking about the world over the last 20 years?
LEE: That the impossible can happen. I never thought the Soviet Union would implode so easily, and I never thought the Chinese would abandon the communist system and move into the free market so readily. It was unthinkable 20 years ago. (พูดถึงการล่มสลายของโซเวียต และการเปิดเศรษฐกิจของจีน)
…
ROSE: I sense you’re worried (about Singapore).
LEE: I’m worried because if we…, they rather, the new leader and the population as a whole, do not realize the small base in which this is built and it takes liberty with it, we could go down quickly. (พูดถึงว่ารากฐานความเจริญที่เขาได้สร้างมานั้น ถ้าคนประมาท ก็อาจจะล่มสลายได้)
…
ROSE: What is it that you have (that makes people come to you for advice)?
LEE: Experience. I am 88 years old. I’ve lived long and I’ve not forgotten my mistakes.
…
