ดังที่ได้กล่าวในตอนที่แล้วแล้วว่า smart เป็นความฉลาดแบบหัวดี ปัญญาดี เด็ก ๆ เริ่มรู้ความ ทำโน่นทำนี่ได้ ผู้ใหญ่บางคนก็เริ่มชมแล้วว่า เด็กคนนี้ smart นะ ก็เป็นคำที่ใช้กันโดยทั่วไป และมีคำความหมายคล้าย ๆ กันหลายคำดังที่ได้กล่าวมาแล้ว ส่วนคำว่า wise -ไวซ- นั้น มีความหมายแตกต่างออกไปชัดเจน เป็นความฉลาดที่สูงส่งด้วยประสบการณ์ หรือความรอบรู้ ด้วยความเข้าใจถึงผลกระทบของการกระทำ ด้วยความเข้าใจถึงสัจธรรม หรือภาพรวมของสิ่งต่าง ๆ ดังนั้น ไม่มีใครชมเด็กเล็ก ๆ ว่า wise หรอกครับ และก็ไม่มีใครชมคนเรียนหนังสือเก่ง ๆ ว่า wise ด้วย คนทำงานเก่ง ๆ ฉลาด ๆ ก็ไม่จำเป็นที่จะต้อง wise เสมอไป
บางคนไปแปล wise ว่า รอบรู้ ซึ่งผมไม่เห็นด้วยนัก รอบรู้ มีคำภาษาอังกฤษที่ตรงกัน คือ knowledgeable -[นอล]-ลิ-เจอะ-เบิล- บางคนไปแปลว่า ชาญฉลาด ซึ่งก็ไม่ตรงนัก แต่ก็อาจจะพอไปวัดไปวากันได้ ผมชอบคำแปลว่า มีความรู้แจ้ง แต่มันก็ใช้ไม่ได้ทุกสถานการณ์ เช่น wise businessman ถ้าไปแปลว่า นักธุรกิจผู้รู้แจ้ง ก็ฟังดูตลก เอาเป็นว่าเรามีความเข้าใจ แล้วใช้ถูกที่ก็แล้วกัน ปล่อยให้ปัญหาการแปลเป็นเรื่องของนักแปลไป ลองดูตัวอย่างเช่น
- Wise people learn from their mistakes, instead of denying them. คนฉลาดจะเรียนรู้จากความผิดพลาดของเขา แทนที่จะปฎิเสธมัน
- In this economy you can lose a lot of money if you don’t invest wisely. ในเศรษฐกิจแบบนี้ คุณจะเสียเงินได้มาก ถ้าคุณไม่ลงทุนอย่างชาญฉลาด
- We should become wiser when we get older. คนเราเมื่อแก่ลง ก็ควรจะมีความฉลาดรู้แจ้งขึ้น
คำนามของ wise ก็คือ wisdom -[วิส]-ดอม- แปลว่า สัจธรรม ก็น่าจะเหมาะสม คำคมสอนใจ หรือ สุภาษิตสอนใจ ซึ่งก็มีมากทั้งของฝรั่ง และของไทย ก็เรียกว่าเป็น words of wisdom ครับ เช่น ความพยายามอยู่ที่ไหน ความสำเร็จอยู่ที่นั่น เป็นต้น ถ้าคุณลองค้นหาคำว่า words of wisdom ในอินเตอร์เนต ก็จะพบคำคมสอนใจภาษาอังกฤษที่น่าสนใจที่คนอื่น ๆ เขาเคยกล่าวเอาไว้เยอะแยะ
